Mensapen en halfapen, welke soorten zijn er allemaal? Volgens de evolutie zijn mensapen nauw verwant aan de mens. Maar let op want apen zijn niet hetzelfde als halfapen. Halfapen zijn namelijk minder ontwikkeld. In dit artikel lees je alles over mensapen, apen en halfapen.
Zo zit het met het DNA
Apen lijken erg veel op mensen, of misschien wel andersom. Vooral mensapen tonen gelijkenis met de mens. De chimpansee bijvoorbeeld, deze heeft 24 paar chromosomen. De mens beschikt over 23 paar chromosomen. Het DNA tussen mens en chimpansee komt voor 95-98 procent overeen. Dat is toch aardig wat.
Primaten of opperdieren
Het dierenrijk is in verschillende stammen, klassen en ordes ingedeeld. Apen behoren tot de primaten, dit noem je ook wel de opperdieren. Onder de primaten vallen ook de halfapen en de mensen. Het klinkt misschien vreemd maar de mens behoort net als veel andere dieren tot de zoogdieren.
Primaten bestaan al heel lang, ze zijn 140 tot 65 miljoen jaar geleden ontwikkeld. In deze periode was de zeespiegel hoog en had de aarde een aangename warmte. Naast primaten ontstonden er nog meer moderne dieren. Diezelfde periode werd afgesloten met het uitsterven van de dinosaurus.
Zo zit het met halfapen
Je hebt hierboven al kunnen lezen dat er verschillende soorten primaten zijn. Deze worden ingedeeld in drie groepen: halfapen, apen en mensapen.
Halfapen zijn eigenlijk geen apen, toch lijken ze sterk op apen. De voorouders van de halfapen zijn waarschijnlijk wel dezelfde voorouders als die van de apen. Daarom lijken ze zo sterk op elkaar.
Halfapen kenmerken zich door kleinere hersens en een langere snuit. Hun reukvermogen is ook beter ontwikkeld. Halfapen leven meestal in bomen. Halfapen en apen hebben dezelfde voorouders, maar daar waar de gewone aap zich anders ging ontwikkelen, met onder andere grotere hersenen, bleef de halfaap een insectenetend en/of fruitetend zoogdier. Halfapen zijn dus in ontwikkeling achtergebleven.
Mensapen
De mensapen zijn de apen die het meeste op de mens lijken. Deze apen lopen rechtop en hebben geen staart. Mensapen zijn redelijk intelligent. Een bekend voorbeeld hiervan is de chimpansee. Ook gorilla’s lijken erg op mensen. Wat de mensapen behoren ook bonobo’s, orang-oetans en gibbons. Deze laatste soort, de gibbons, lopen op de grond zelfs helemaal rechtop. Andere mensapen lopen op de grond op handen en voeten.
Mensen behoren ook tot de mensapen. De mens heeft zich net wat verder doorontwikkeld dan andere mensapen. Hij heeft een rechtopstaande houding, fijne motoriek, een complex taalgebruik en uitstekende intelligentie.
Apen van de oude wereld
Apen zijn beter ontwikkeld dan halfapen maar minder dan mensapen. Deze groep valt dus tussen de halfapen en mensapen. Alle apen lopen op vier voeten, er is geen enkele soorten die rechtop loopt. De meeste apen leven voornamelijk in Azië en Afrika. Deze apen hebben een gezicht en handen en voeten zonder beharing, net als bij de mensen.
Apen van de oude wereld bezitten wel een staart, dit is overigens geen grijpstaart. Tot de oude wereld behoren trouwens Europa, Afrika en Azië. De nieuwe wereld bestaat uit Noord en Zuid-Amerika.
Apenrassen
Er zijn verschillende apenrassen. Deze zijn ingedeeld in verschillende groepen en geslachten. Bekijk hieronder enkele voorbeelden.
Mensapen
- Gibbon
- Chimpansee
- Gorilla
- Orang-oetan
Apen van de oude wereld
- Bavianen
- Makaken
- Meerkatten
- Slankapen
Breedneusapen
- Brulapen
- Kapucijnapen
- Doodshoofdaapjes
- Leeuwaapjes
- Slingerapen
Er zijn nog veel meer soorten apenrassen die ik helaas niet allemaal kan beschrijven. De mens is overigens de enige overlevende van het geslacht Homo. Van dit geslacht waren er in het verleden meerdere soorten en ondersoorten, die zijn allemaal uitgestorven. De moderne mens valt onder de soort Homo sapiens.
Breedneus en smalneus apen
Hierboven heb je al iets over breedneusapen kunnen zien. De primaten worden ingedeeld in twee groepen: breedneusapen en smalneusapen.
Tot de smalneusapen behoren de apen van de oude wereld en de mensapen, dus ook de mens. De neus van smalneusapen is, en de naam zegt het al, smal. De neusgaten staan dichter bij elkaar en zijn naar voren of naar onderen gericht, net als bij de mens. De meeste smalneusapen kunnen goed klimmen, maar brengen toch meer tijd op de grond door ten opzichte van breedneusapen. De mens is de enige smalneusaap die zich wereldwijd verspreid heeft.
Bij breedneusapen zie je dat de neusgaten verder uit elkaar staan en ze zijn ook wijder. Enkele soorten van de breedneusapen hebben ook een grijpstaart waaronder klauwaapjes en slingerapen. De breedneusapen zijn de apen van de nieuwe wereld. (Noord- en Zuid-Amerika).
Verder is er verschil in herkomst: de smalneusapen komen uit de oude of de nieuwe wereld, terwijl dit van de breedneusapen niet echt bekend is. De afkomst is waarschijnlijk wel van dezelfde voorouder. Hoe de aap in Zuid- Amerika terecht is gekomen blijft een raadsel, aangezien er een zee tussen de continenten lag.
Zijn mensen zoolgangers?
Dieren worden in groepen ingedeeld aan de hand van hun motoriek. Zo heb je zoolgangers, teengangers en hoefgangers. Allereerst de hoefgangers, die kent iedereen wel. Deze groep maakt tijdens het lopen op de grond contact met het laatste vingerkootje. Kenmerkend van hoefgangers is dat ze vrij snel zijn. Bekende voorbeelden hiervan zijn paarden, olifanten en koeien.
Als tweede heb je de teengangers. De teengangers maken contact met de grond met de middenhand- en middenvoetsbeentje. Dit zijn bijvoorbeeld de katachtigen en hondachtigen.
Zijn mensen zoolgangers? Ja, mensen behoren tot deze laatste groep. Alle drie de beentjes van handen en voeten geven tijdens het lopen ondersteuning. Tot de zoolgangers behoren mensen, apen maar ook beren. Zoolgangers zijn niet de allersnelsten, hun gang is vrij langzaam ten opzichte van hoefgangers en teengangers.
