Zandvlooien, heb je er al eens van gehoord? Een zandvlo beet voel je wel, maar het is niet altijd duidelijk door wie of wat je gebeten bent. Dit komt omdat deze kleine parasieten de huid binnnendringen. Op dat moment spreek je van de huidziekte tungiasis. Gelukkig komt dit in Nederland niet voor, maar wel wanneer je naar een tropisch gebied reist.
Uitleg over zandvlooien en strandvlooien
Let op want de zandvlo wordt vaak met andere parasieten of insecten verward De echte zandvlo (Tunga penetrans) komt alleen in tropische gebieden voor. Ze leven in Centraal en Zuid-Amerika, India, de Caribische maar ook in de tropische delen van Afrika.
Strandvlooien zijn vlokreeftjes, deze komen zowel in tropische als koudere gebieden voor. Strandvlooien graven zich niet in.
Exil Flea Free Ongediertespray
Werkt 4 tot 6 weken
Het uiterlijk van deze parasieten
Ziet een zandvlo er hetzelfde uit als een kattenvlo? Ja, ze lijken er wel heel erg op. Volwassen vlooien zijn 0,5 mm tot 1 mm lang. Vrouwtjes zijn groter dan mannetjes. Hun lichaam is roodbruin van kleur, net als bij veel andere vlooien.
Zandvlooien kunnen goed springen. Wanneer ze zich volledig inzetten kunnen ze 250 keer hun lichaamslengte springen. Ze hebben een voorkeur voor voeten en benen, dit is voor de zandvlo het makkelijkste te bereiken.
Zandvlooien in de tuin
Zie je zandvlooien in de tuin? Tenzij je in de tropen woont is dit in Nederland niet mogelijk. Dit komt omdat zandvlooien in Nederland of België niet voorkomen. Waarschijnlijk gaat het hier om grasvlooien, deze leven van graswortels. Het kan ook om de honden- of kattenvlo gaan. Wanneer je huisdieren hebt dan is de kans groot dat ze besmet raken met deze vlooien.
Zandvlooien in zandbak
Het komt regelmatig voor dat er vlooien in een zandbak worden aangetroffen. Gaat het hier om zandvlooien in de zandbak? Nee, waarschijnlijk gaat het ook nu weer om de kattenvlo of de hondenvlo. Katten willen nog wel eens in een zandbak ontlasten. Hierbij laten ze wat vlooien achter.
Zandvlooien in de zandbak komt alleen in bovenstaande tropische gebieden voor. In Nederland is het voor zandvlooien veel te koud.
Zandvlo en huidziekte
Wees voorzichtig wanneer je naar een tropisch gebied reist. Wanneer je met de zandvlo in aanraking komt kun je last krijgen van een huidziekte. Tungiasis is de benaming van een hardnekkige huidziekte die wordt veroorzaakt door de vrouwtjes zandvlo. Het vrouwtje graaft zich in de huid van de mens, maar ook in die van honden, katten of ratten in. Eenmaal de huid binnengedrongen zal de zandvlo zich met bloed voeden. Langzaam zwelt ze op, mede veroorzaakt door de eitjes die zich ontwikkelen. Van 1 mm bereikt de vrouwelijke zandvlo een afmeting van wel 1 centimeter.
De zandvlo zit met haar kop in de huid. Het achterlijf maakt via een gat in de hoornlaag verbinding met de buitenwereld. Op deze manier kan de zandvlo ademhalen. Wanneer de eitjes rijp zijn worden ze via het gat in de huid naar buiten gewerkt.
Wanneer alle eitjes zijn uitgestoten dan sterft het vrouwtje. Ze verkleint en wordt door het lichaam vanzelf uitgestoten. Van het binnendringen van de zandvlo totdat deze door het lichaam wordt afgestoten duurt ongeveer zes weken.
Symptomen van tungiasis
Hoe weet je of je te maken hebt met de ziekte tungiasis? In het begin is er een klein bultje met in het midden een zwart puntje zichtbaar. Dat zwarte puntje bestaat uit het achterlijf van de zandvlo. Het bultje kan jeuken maar dit hoeft niet. Na enkele dagen begint het bultje duidelijk te groeien. Er ontstaat dan vaak een witte en grotere bult met in het midden weer dat zwarte puntje.
Het bultje wordt steeds groter en begint pijn te doen. Op dat moment zijn de eitjes rijp en stoot de zandvlo deze af. Op dat moment zal de zandvlo verschrompelen. Meestal ontstaat er dan een zwarte plek die verhard aanvoelt. De kleur is bruin tot zwartbruin. Soms blijft er na genezing een litteken achter.
Behandeling van een infectie met zandvlooien
Het kan best dat iemand met meerdere zandvlooien geïnfecteerd raakt. Bij sommige mensen zijn de hele voeten aangedaan. Het is belangrijk om de zandvlo eruit te halen. Vaak gebeurt dit met een steriele naald, hierna wordt alles goed gedesinfecteerd. Bij voorkeur wordt de opening eerst wat groter gemaakt, dit maakt het verwijderen van de zandvlo er een stuk makkelijker op.
Besmetting met zandvlooien voorkomen
Zandvlooien zijn vervelende parasieten die voor aardig wat hinder kunnen zorgen. Gedurende 3-4 weken blijven ze in de huid zitten. Hierbij veroorzaken ze klachten als jeuk en pijn. Zonder behandeling zal de zandvlo vanzelf worden uitgestoten, maar er kunnen wel secundaire infecties optreden. De kans op tetanus, gangreen (afsterven weefsel) of bacteriëmie is altijd aanwezig.
Een besmetting met zandvlooien is makkelijk te voorkomen door dichte schoeisel te dragen wanneer je naar een tropisch gebied reist. Je komt zandvlooien in stoffige, droge en warme zandoppervlakten tegen. Ook hutten met een zandvloer zijn plekken waar zandvlooien zich ophouden.
Draag je liever sandalen? Zorg dan dat je sokken in de sandalen draagt. Dit ziet minder mooi uit maar het voorkomt wel een besmetting met zandvlooien.
Naar middelen tegen vlooien en teken
Zandvlooien bestrijden
Is het nodig om zandvlooien te bestrijden? Bedenk dat ze voornamelijk in tropische en zanderige gebieden voorkomen. Juist hier is het niet mogelijk om zandvlooien te bestrijden. Wel gebeurt dit wanneer de zandvlooien in een hut voorkomen. Hierbij kan er een chemisch bestrijdingsmiddel worden ingezet. Helaas is dit vaak dweilen met de kraan open, want een zandvloer trekt snel weer nieuwe zandvlooien aan.
De zandvlo op stranden in Nederland tegengekomen? Dat kan, in Nederland leven namelijk ook enkele soorten die we soms zandvlooien noemen. Dit zijn de brakwaterspringer en de kwelderspringer, maar ook wat andere zandvlooien. Het gaat hier echter niet om parasitaire zandvlooien maar vlokreeften. De Nederlandse zandvlooien leven voornamelijk van groenwieren en humus. Ze dringen dus niet de huid van mensen of dieren binnen.
Synoniemen voor de zandvlo
De zandvlo staat bekend onder verschillende benamingen. Bijvoorbeeld jigger. De benaming jigger kom je veel in Engeland maar ook in Afrika tegen. Andere synoniemen zijn sika of bico de pe.
