Er zijn meer dan 6000 verschillende soorten regenwormen. In Nederland leven ongeveer 25 soorten. Regenwormen zijn goed voor de bodem en dienen als voedsel voor vogels en sommige zoogdieren. Het kweken van regenwormen doe je voor het verwerken van gft-afval, voor een gezondere tuin of om ze als voedseldieren te gebruiken. In deze gids lees je alles over het kweken van wormen.
Ze zijn hermafrodiet
Alle regenwormen zijn hermafrodiet. Dit betekent dat ze zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen hebben. Om regenwormen te kweken hoef je dus geen vrouwelijke- en mannelijke exemplaren uit zoeken. Maar je moet er wel minimaal twee hebben, want ze moeten met elkaar paren om zaadcellen uit te wisselen.
Bijzondere weetjes
Bij het kweken van regenwormen moet je rekening houden met een aantal dingen. Ten eerste zijn er ontzettend veel wormen in Nederland en België aanwezig. Ongeveer 205 wormen per vierkante meter bodemoppervlakte.
De meeste soorten graven diepe verticale gangen in de grond. Hierbij trekken ze plantenresten mee, want ze eten plantaardig materiaal en micro-organismen. Hierbij scheiden ze nuttige stoffen af. Dit zorgt voor een betere beluchting van de bodem, en verbetert de bodemvruchtbaarheid.
Regenwormen zijn lichtgevoelig. Ze vermijden zonlicht en komen bij voorkeur ‘s nachts tevoorschijn. Wanneer het flink regent komen de meeste soorten naar boven. Dit doen ze omdat hun gangen vol water komen te staan, met de kans op verdrinking. Ook komen ze bij regen naar boven om zuurstof op te nemen.
Regenwormen kweken: de complete gids
Of je nu wormen wil kweken om mee te vissen, voor de tuin of omdat je het leuk vindt, het is makkelijker dan je denkt. Hieronder de complete gids voor het kweken van regenwormen.
Regenwormen kopen of vangen
Om ze te kweken heb je eerst enkele wormen nodig. In de lente en de herfst zijn ze wat makkelijker in de natuur te vinden. Steek een riek in de grond en schud hiermee. De wormen komen vanzelf tevoorschijn. Het is aan te raden om te wachten tot ze volledig boven de grond zijn, anders weten ze te ontsnappen.
Een andere optie is regenwormen kopen. Dit kan bij sommige tuincentra, hengelsportwinkels of speciale kweekhuizen. Tegenwoordig koop je online levende regenwormen.
De kweekbak inrichten (huisvesting)
Voor de kweek heb je afsluitbare bakken of containers nodig. Het is belangrijk dat er geen licht bij kan, kies daarom voor donkere of niet-lichtdoorlatende bakken. Aan de andere kant moet er wel lucht in kunnen.
Het is niet erg om met open bakken of containers te werken, zolang de zijkanten van de bakken geen licht doorlaten. Bovendien is het aan te raden om op de kweekbakken op een donkere plek neer te zetten. In ieder geval niet in het volle zonlicht.
Vul de kweekbak met goede aarde. Zandgrond of kleigrond is niet aan te raden. Ook veengrond is ongeschikt, omdat dit te zuur is. Bij een te zure grond gaan regenwormen in diapauze. Dit betekent dat de ontwikkeling stilstaat en er is een lage activiteit van de stofwisseling.
Neem gewone tuinaarde of potgrond en meng dit voor 1/3e deel met organisch materiaal. Zorgt dat de bak voor 20 tot 30 cm gevuld is met aarde. De aarde moet lichtvochtig zijn, maar mag zeker niet doordrenkt zijn.
De omgevingstemperatuur
Het is belangrijk om de temperatuur in de bak tussen de 15 °C en 20 °C te houden. Bij te grote warmte trekken de wormen zich terug, om uitdroging te voorkomen. Is het kouder dan 15 raden Celsius dan zullen ze zich niet zo snel voortplanten.
Wanneer wormen het te warm krijgen kunnen ze sterven. Wanneer je ziet dat de wormen er slecht aan toe zijn, helpt het om ze een tijdje in een koelcel te zetten. Net zolang totdat het weer beter met ze gaat.
Het aantal wormen per kweekbak
Het is belangrijk om niet te veel wormen per kweekbak te houden, omdat er dan overbevolking ontstaat. Bovendien kan er voedselschaarste optreden waardoor de wormen sterven. In een kweekbak van 100 × 70 cm kunnen tussen de 50 en 100 wormen. Meer is niet aan te raden.
Voedsel voor regenwormen
Wormen eten verschillende soorten organisch materiaal. Het is voldoende om twee keer per week voedsel te geven. Wanneer je meer geeft bestaat de kans dat de grond verontreinigd raakt.
Als voedsel kun je varkensvet of vlees geven, eventueel aangevuld met plantenresten. Verder kun je rauwe, fijngehakte bladeren, groente en fruit geven. Voeg ook wat krantenpapier en karton aan de aarde toe. De regenwormen hebben deze vezels nodig.
Je kunt wormen ook verkruimelde koffiedik of thee geven. Wees voorzichtig met theezakjes die microplastic bevatten. Haal de thee liever uit het theezakje.
Het is niet nodig om een bakje water neer te zetten, de wormen halen het vocht uit de aarde. Het is dus wel belangrijk dat de aarde vochtig blijft. Maak de grond nooit doornat, omdat dit schimmels aantrekt.
De voortplanting
Al met enkele regenwormen in een kweekbak, zullen ze zich voortplanten. Ze planten zich geslachtelijk voor, waarbij ze eieren produceren. Ondanks dat ze tweeslachtig zijn, kunnen ze hun eigen eitjes niet bevruchten. Daarom heeft elke regenworm zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen.
De paring vindt bovengronds plaats. Uitgezonderd enkele soorten die dit juist onder de grond doen. Omdat ze gevoelig zijn voor uitdroging, vindt de paring altijd in een vochtige situatie plaats. Meestal na een regenbui, en wanneer het donker is.
Tijdens de paring bevruchten ze elkaar niet, maar wisselen alleen zaadcellen uit. De bevruchting vindt later, buiten het lichaam plaats. Dit gebeurt doordat de regenworm een slijmkoker met eieren van zijn lichaam afstroopt. Eenmaal van het lichaam droogt dit uit tot een harde cocon. De cocon bevat meerdere bevruchte eieren, maar meestal worden er slechts één tot twee jonge regenwormen geboren.
De ontwikkeling van jonge regenwormen
Het duurt, afhankelijk van de soort en de omstandigheden, 1 tot 5 maanden voor de jonge regenworm uit de cocon kruipt. Na 6-18 maanden is de regenworm geslachtsrijp.
Een regenworm wordt tussen de drie en zes jaar oud. Vooral in gevangenschap kunnen ze een hoge leeftijd bereiken. Met goede verzorging kunnen ze tot wel 15 jaar oud worden.
Een regenworm doormidden hakken: groeien er twee wormen uit?
Wanneer je een regenworm doormidden hakt groeien er twee wormen uit. Dit is een verhaal dat van generatie op generatie gaat. Waarschijnlijk omdat beide delen van het lichaam blijven bewegen wanneer je het doormidden hakt of knipt.
Regenwormen hebben een groot herstellingsvermogen. Wanneer een klein deel van het lichaam verloren gaat, kunnen ze dit aan laten groeien. Toch zullen de meeste wormen sterven bij een lichaamsbreuk. Dit komt omdat het afgebroken deel te groot is om te herstellen. Ook is de inwendige schade vaak enorm groot.
Aan de voorkant kan de regenworm maximaal vier segmenten missen. Aan de achterzijde zijn dit er maximaal 15. Je moet weten dat herstel of regeneratie niet altijd plaatsvindt. De omstandigheden moeten gunstig zijn, bijvoorbeeld een warme omgeving.
