Steeds vaker hoor je dat paardrijden onder dierenmishandeling valt. Er worden veel dwangmiddelen ingezet die voor pijn en angst bij het paard zorgen. Daarnaast zou het zitten op de rug niet gezond zijn voor het dier. Maar is paardrijden nu echt dierenmishandeling? Laten we hier eens naar gaan kijken.
De geschiedenis van paardrijden
Al in de jaren 1300 voor Christus reden mensen op paarden. Mensen zagen hier toen al de voordelen van in, zoals langere afstanden af kunnen leggen en minder snel vermoeid raken. Degene die op een paard zat kreeg door de hoge zit meer ontzag.
Later werden paarden in de strijd (oorlogsvoering) ingezet. Maar ook voor vervoer van mensen en goederen, in de landbouw, mijnbouw, bosbouw en nog veel meer. In een tijd zonder auto’s, treinen en vliegtuigen was het paard onmisbaar.
Dat iets een lange geschiedenis kent wil niet zeggen dat dit in moderne tijden goed kan worden gekeurd. Denk maar eens aan de slavenarbeid van vroeger, dit is iets dat we in de huidige periode niet zouden tolereren.
Pijn en dwang in de paardensport
Paardrijden gaat vaak gepaard met dwang. Denk maar eens aan het bit dat het dier inheeft, dit is een vorm van dwang. Maar ook het gebruik van sporen en een rijzweep. Het lijken allemaal onschuldige hulpmiddelen maar ze tasten het welzijn van het dier aan.
Wat veel ruiters niet weten is dat het paard veel dingen uit dwang en angst doet, niet omdat het respect voor de ruiter heeft. Daarnaast zijn er veel paarden die met pijn rondlopen. Dit weten ze goed te verbergen waardoor het lijkt alsof paardrijden alleen maar leuk is.
Neem nou het bit. “Hij kauwt erop dus hij vindt het prettig”, zul je zeggen. Maar weet je dat paarden ook op bitten kauwen omdat ze iets onnatuurlijk’s in de mond voelen? Of omdat ze pijn hebben? Het kauwen kun je in dit geval vergelijken met het dwangmatig tandenknarsen van de mens. Pijn en stress, enkele oorzaken waarom een paard op het bit kauwt.
Natuurlijk hoeft dit niet altijd het geval te zijn want sommige paarden doen dit echt uit ontspanning. Maar hier moet je niet standaard vanuit gaan.
Wil je het bitloos rijden eens uitproberen? Lees het handboek bitloos rijden en maak kennis met deze methode.
Nog meer signalen dat het bit niet geaccepteerd wordt
Een bit is een dwangmiddel. Wanneer het paard met jou samen zou willen werken dan zou je hem ook op een andere manier kunnen leren dat hij naar links of rechts moet, halt moet houden of achteruit moet lopen.
De paardenmond is helemaal niet gebouwd om een bit in te stoppen. Laten we eens een soort bit in je eigen mond stoppen, kijken hoe prettig je dit vindt. Waarschijnlijk wil je het zo snel mogelijk weer uitdoen.
Signalen dat een paard het niet prettig vindt zijn kwijlen of schuimen, met het hoofd schudden, kauwen, de tong over het bit gooien, veel slikken en ander gedrag. Bijvoorbeeld zwiepen met de staart, iets dat hieronder besproken wordt.
83% van de sportpaarden heeft een of meerdere wondjes in de mond. Dit is allemaal te danken aan het bit. Voordat een wondje ontstaat heeft een paard al veel pijn gehad.
Zwiepen met de staart
Bijna iedereen weet dat een paard dat tijdens het rijden met de staart zwiept, gestrest is of zich tegen de hulpen verzet. Maar veel ruiters hebben helemaal niet in de gaten dat een paard ook onopvallend verzet kan tonen. Dit zie je doordat de staart wat gespannen staat. Misschien minimaal, maar de spanning is wel aanwezig.
Met een bit rijden vinden we heel normaal. Net als even flink aansporen en als het paard niet luistert, de zweep gebruiken. Bij paardrijden draait het alleen maar om het paard te laten gehoorzamen. En dan maar zeggen dat jullie zo’n goed team vormen.
Bitloos rijden, net als het weglaten van sporen en zweepje, waarbij het paard gehoorzaamt, duidt op een veel betere teamvorming.
Is paardrijden dierenmishandeling door op de rug te gaan zitten?
Dan kun je nog vraagtekens zetten bij het op de rug gaan zitten van een dier. Laten we ervan uitgaan dat geen enkel dier gebouwd is om iets op de rug te dragen. Behalve huisjesslakken, maar die zijn zo geboren. Een paard wordt niet met een ruiter op zijn rug geboren.
Sterker nog, een jong paard zal zich hier altijd tegen verzetten. Iets op de rug hebben betekent dat een roofdier je aanvalt. Denk maar eens aan de leeuw of tijger die bovenop het paard springt om hem neer te halen en te doden. Wanneer je iets op je rug hebt moet je hiertegen in verweer gaan.
Paarden krijgen les. Er wordt ze geleerd dat het acceptabel is dat een mens op de rug zit. Maar echt goed voor de gezondheid is het niet. Het is dan ook niet zo vreemd dat veel dressuurpaarden en springpaarden vroeg of laat last krijgen van artrose of rugklachten.
Dit soort klachten komt bij wilde paarden zelden voor. Ze dragen namelijk geen extra last met zich mee.
Is dressuur dierenmishandeling?
De rollkür die zowel door dressuurruiters of springruiters als training wordt gebruikt, is al enige tijd in Zwitserland verboden. Bij deze techniek wordt de nek van het paard door agressieve kracht gedwongen afgebogen. Feitelijk loopt het paard hierbij met de neus tegen de borst. Veel Nederlandse dressuurpaarden zijn volgens deze techniek opgeleid, bijvoorbeeld de paarden van Anky van Grunsven en Moorlands Totilas.
De rollkur is een zeer onaangename houding voor het paard. Het kan zelfs voor gezondheidsproblemen zorgen. Zoals ernstige schade aan de voorste halswervels en de ligamenten van de nek. Ook wordt de ademhaling hierdoor belemmerd. Daarnaast heeft het paard een beperkt gezichtsveld.
Voor velen is deze trainingsmethode pure dierenmishandeling. Maar de vraag is of dressuur in zijn totaliteit onder dierenmishandeling valt. Het is niet zo dat het verboden is, en het is ook geen officiële dierenmishandeling. Maar het brengt wel veel dierenleed met zich mee. Springruiters en dressuurruiters worden steeds vaker aangeklaagd voor dierenmishandeling na het gebruik van sporen en zweepslagen. En er loopt een petitie om het bit definitief te verbieden.
