De paardenvlieg. Een irritant insect dat vooral paarden en pony’s lastig valt. Hier hebben ze dan ook hun naam aan te danken. Je treft ze vaak in landelijke gebieden en in de buurt van water aan. Ook kom je de paardenvlieg vaak in en rondom maneges en veebedrijven tegen. Gelukkig zal er zelden een paardenvlieg in je woning rondvliegen, dat scheelt weer.
Dus je wil van de paardenvlieg af? Ontdek hun gewoonten, waarom ze je (huis)dier lastig vallen en hoe je paardenvliegen bestrijdt.
Meer over de paardenvlieg
De paardenvlieg staat ook wel bekend als een daas (meervoud: dazen). Het is een insect dat tot de familie Tabanidae behoort. Dazen bijten zoogdieren en mensen om zo bloed te verkrijgen. Dit doen alleen de vrouwtjes paardenvliegen.
[do_widget id=custom_html-5]
De paardenvlieg dankt zijn naam omdat hij een grote voorkeur voor paarden (en pony’s) heeft. Toch kan dit insect ook mensen aanvallen. Hierbij is de paardenvlieg in staat om zijn slachtoffer over lange afstanden te achtervolgen.
Het voedsel van dazen
Volwassen dazen (paardenvliegen) voeden zich met nectar maar ook met een bepaalde stof die planten afscheiden. De mannetjes hebben zwakke monddelen en kunnen hiermee dus alleen plantaardig voedsel eten. De monddelen van de vrouwtjes zijn veel steviger. Hun mond bestaat uit een stekend orgaan met twee scherpe snijbladen. Er zit ook een sponsachtig gedeelte aan waarmee de vrouwtjes daas het bloed opzuigt. Dankzij dit goed ontwikkeld monddeel kunnen de vrouwtjes zowel dieren als mensen bijten.
In bloed zit eiwit, dat hebben de vrouwtjes nodig voor het produceren van eieren. Dit verklaart waarom alleen de vrouwtjes bijten en de mannetjes niet.
Overbrenger van ziekten
Het nadeel van paardenvliegen is dat ze bepaalde ziekten over kunnen brengen. Zo kan er een bacteriële infectie door de daas ontstaan. Maar een dazenbeet kan ook de ziekte van Lyme veroorzaken. Dit komt zelden voor.
Daarnaast zijn er nog een aantal ziekten die door de paardenvlieg/ daas worden overgebracht. Het gaat hier dan om ziekten die op vee wordt overgebracht, niet op mensen. De moeraskoorts is een ziekte die via paardenvliegen op paarden en paardachtigen wordt overgebracht. Deze ziekte komt voornamelijk in het zuidoosten van de Verenigde Staten voor.
Wanneer zijn dazen actief?
Dazen zijn alleen overdag actief. Ze vliegen het liefst in zonlicht waarbij ze schaduwrijke gebieden vermijden. Wil je geen paardenvliegen tegenkomen dan kun je het best ‘s nachts rondlopen, dan heb je 100% zekerheid dat je niet gebeten wordt.
De paardenvlieg is een insect dat razendsnel maar ook wendbaar is. Wanneer dit insect je eenmaal in de gaten heeft dan kan hij je over lange afstand blijven volgen. Naar links of rechts uitwijken heeft geen zin, de paardenvlieg volgt je gewoon. Dit kan hij over een afstand van een kilometer volhouden. Het is ook een snel insect, paardenvliegen kunnen snelheden tot wel 25 km/h behalen.
Over het algemeen komen paardenvliegen op bewegende en donkere objecten af. Ze worden ook door licht aangetrokken. Dit verklaart waarom je deze insecten soms bij ramen tegenkomt, hoewel de paardenvlieg niet bewust een woning binnen zal vliegen. Over het algemeen rusten paardenvliegen in bosrijke gebieden op de paden. Hier wachten ze op potentiële gastheren.
De paardenvlieg herkennen
Hoe weet je nu of je met een paardenvlieg te maken hebt? De lengte van dit insect varieert van 8-12 mm. Er zijn verschillende soorten paardenvliegen bekend. De meest bekende soort is de regendaas.
Paardenvliegen kom je alleen in bosrijke gebieden tegen, bij voorkeur met water in de buurt. Een daas herken je aan de grote ogen. Sommigen hebben een fraai kleurenpatroon. De basiskleur is zwart of grijs. Over het algemeen ziet een paardenvlieg er veel steviger uit dan de normale huisvlieg.
Zijn paardenvliegen agressief?
Wanneer een paardenvlieg je eenmaal heeft uitgekozen als slachtoffer, dan zal deze je niet zomaar met rust laten. Hierdoor lijkt het alsof paardenvliegen agressief zijn. Het enige dat ze willen is je bloed. Na de bloedmaaltijd verdwijnt het insect weer.
Een paardenvlieg beet herkennen
Het is heel makkelijk om een paardenvlieg beet te herkennen. Ten eerste is de beet pijnlijk, dit voel je direct. Wat een paardenvlieg beet pijnlijk maakt heeft te maken met de mond delen van het vrouwtje. Ze scheuren als het ware gewoon je huid open. Dit in tegenstelling tot muggen die de huid netjes doorboren (prikken).
Nadat een paardenvlieg heeft gebeten vliegt hij weer weg. Er zal al snel een grote rode zwelling ontstaan. Je kunt dit het best omschrijven als een rood plakkaat. De zwelling houdt enkele dagen aan, hierna wordt deze minder.
Probeer ondertussen niet te krabben. Dit is verleidelijk omdat de paardenvlieg beet niet alleen pijnlijk is maar ook jeukt. Door te krabben kun je bacteriën in de wond te brengen. Hierdoor ontstaat er een bacteriële infectie die steeds dieper dringt.
Allergische reactie op een dazen beet
Tijdens de bloedmaaltijd spuugt de paardenvlieg wat speeksel in de wond. In het speeksel zitten stoffen die de bloedstolling tegengaan. Hierdoor kan de paardenvlieg bloed blijven zuigen. De stoffen in het speeksel kunnen bij sommige mensen allergische reacties oproepen.
Een allergische reactie op een dazen beet kenmerkt zich door een uitslag over het hele lichaam, duizeligheid en zwakte. Vaak ontstaat er ook zwelling van de lippen en rondom de ogen maar ook een diepe ademhaling. Bij een ernstige allergische reactie is het belangrijk om zo snel mogelijk medische hulp in te schakelen.
Tips voor paardenhouders
Hieronder enkele tips voor paardenhouders. Dit is juist de groep die het meeste last heeft van paardenvliegen.
[do_widget id=custom_html-27]
De dazenval
De makkelijkste manier om met paardenvliegen af te rekenen is de dazenval. Dit bestaat uit een zwarte bal die in zonlicht warmte vasthoudt. De donkere kleur en de warmte trekt dazen aan. Het is de bedoeling om deze val te voorzien van een speciale lijm. Hierdoor worden paardenvliegen gevangen en kunnen niet meer weg.
Er zijn verschillende mogelijkheden met betrekking tot de dazenval. Zo heb je dus de speciale zwarte bal, die kost rond de € 20. Maar je hebt ook de goedkopere versie, het betreft hier een soort emmer. Kosten hiervoor bedragen tussen de € 5 en € 10. Een halve liter lijm kost ongeveer € 15-€ 20.
Als laatste heb je nog de professionele dazen val. Deze is voorzien van een bol met hierboven een piramidevormig net. Het net eindigt in een container waar de dazen in gevangen worden. Het ziet er allemaal heel complex uit maar het werkt echt. Een professionele dazenval is wel duurder en kost rond de € 150.
Dazen doodslaan
Vooral wanneer je paardrijdt/ ment ben je wel bekend met dazen. Het is voor je paard of pony heel irritant wanneer deze door de paardenvlieg wordt gestoken. Het dier voelt namelijk net zoveel pijn als jij zelf.
Wanneer je een paardenvlieg op de huid van je paard of pony ziet landen dan kun je het insect het beste direct doodslaan. Doe dit alleen wanneer paard of pony hier bekend mee is, anders schrikt het. Een paardenvlieg is tijdens het bloed zuigen niet een van de snelste en zal hierdoor nauwelijks reageren. Dit biedt de kans om de paardenvlieg snel dood te slaan.
Houd er rekening mee dat, wanneer je in een bosrijke omgeving gaat paardrijden, je vroeg of laat achtervolgd wordt door paardenvliegen. Sommige paarden of pony’s raken hierdoor helemaal in paniek en slaan op hol.
Rijden met een vliegendeken
Wil je paard of pony beschermen tegen paardenvliegen, dan kun je met een vliegendeken rijden. Bedenk wel dat paardenvliegen zelfs door kleding of dekens heen kunnen bijten. Toch vermindert een vliegendeken of een normale rijdeken zichtbaar het aantal beten door paardenvliegen, muggen en andere bijtende en stekende insecten.
Staat paard of pony in de weide en zijn er veel paardenvliegen aanwezig? Dan is het aan te raden om het paard een vliegendeken tijdens de weidegang te laten dragen.
Bacteriële infectie door daas
Een dazen beet zal in de meeste gevallen alleen maar pijnlijk zijn. Toch kan deze soms tot een bacteriële infectie leiden. Dit komt omdat de paardenvlieg bacteriën van de ene gastheer naar de andere gastheer overbrengt. Houd daarom paard of pony of jezelf de komende twee weken goed in de gaten.
Bij een bacteriële infectie door een paardenvlieg zal de bijtwond er rood, gezwollen en ontstoken uitzien. Deze voelt ook warm aan. Bovendien kan paard of pony lusteloos worden en koorts krijgen. In dit geval is het belangrijk om de dierenarts te waarschuwen.
