In Nederland en België vliegen er verschillende bonte spechten rond. Qua uiterlijk (kleur en aftekening) lijken deze drie soorten wel op elkaar. Er zit alleen verschil in de afmetingen. Daarnaast is er ook een verschil in gedrag, leefwijze en de geluiden die ze maken. Je moet echt een vogelkenner zijn om onderscheid tussen deze drie te kunnen maken. Toch is het leuk om alles over de bonte specht te weten.
Familie van de spechten
De naam zegt het al, de bonte specht is familie van de spechten. Opvallend aan spechten is de lange scherpe snavel. Deze wordt gebruikt om insecten uit bomen los te peuteren. Veel spechten hameren met de snavel in het hout. Dit is niet alleen bedoeld om insecten naar buiten te lokken maar ook ter communicatie.
[do_widget id=custom_html-51]
De bonte specht vertoont dit gedrag. Hij zoekt hiermee voedsel, praat met andere spechten maar hakt ook een nestholte uit een boom. Of de bonte specht hier hoofdpijn van krijgt? Nee, deze vogel heeft een soort airbag in zijn schedel. De hersenen zitten veilig in vocht verpakt en het voorste gedeelte van de schedel bevat een sponzig botje. Juist dat botje werkt als een schokdemper.
Kleine bonte specht
Omdat de drie soorten bonte spechten zo op elkaar lijken vind je ze hieronder alle drie beschreven. Te beginnen met de kleine bonte specht. Deze vogel komt in bijna geheel Europa en een deel van Azië voor. Hier leeft hij in vochtige naaldwouden of in gemengde bossen.
De kleine bonte specht heeft een lichaamslengte van 14-16 cm. De spanwijdte van de vleugels bedraagt 25-27 cm. Aan de bovenkant heeft hij een zwarte kleur en op de vleugels een rij van witte banen. De onderzijde van de kleine bonte specht is wit van kleur (mannetje). Het vrouwtje heeft aan de onderzijde juist een bruine kleur, iets dat voor meer camouflage zorgt.
Nog een verschil tussen mannetje en vrouwtje is de aftekening op de kop. Bij het vrouwtje is de kruin geheel zwart, het mannetje heeft juist een rode kruin. De snavel is lang en spits en heeft een grijze kleur. Ook de poten zijn grijs gekleurd.
Middelste bonte specht
De middelste bonte specht lijkt qua uiterlijk sterk op de kleine bonte specht, maar ook op zijn grotere broer. De aftekening is bijna hetzelfde maar er is toch nog wel een verschil. De anaalstreek van de middelste bonte specht is rood tot roosgekleurd. Het dier heeft een rode kruin die groter is dan bij de kleine bonte specht.
De kruin is zowel bij het mannetje als het vrouwtje rood gekleurd. Bij het vrouwtje kan die kleur minder fel zijn en is de kleurgrens ook minder goed zichtbaar. De lichaamslengte van deze specht bedraagt 17-22 cm. De vleugelspanwijdte komt op ongeveer 34 cm uit.
Grote bonte specht
Als laatste de grote bonte specht, dit is dan ook de grootste van de drie soorten. De lichaamslengte bedraagt tussen de 20 en 24 cm. De vleugelspanwijdte is ook groter, namelijk 34-39 cm. Het verenkleed lijkt veel van de middelste bonte specht. Hij Het is overwegend zwart met wit, waarbij de onderzijde bijna helemaal wit is. De anaalstreek als een opvallend rode kleur.
Ook nu weer is de kruin rood. Vrouwtjes missen deze rode kleur in de nek. Aan de hand hiervan kun je zien of het om een mannetje of vrouwtje van de grote bonte specht gaat.
Bekijk voederhuisje voor vogels
Het geluid dat ze maken
Hoe klinkt het geluid van de bonte specht? De zang overroepen van de bonte specht klinkt een beetje als tsjiek tsjiek tsjiek, en dat meerdere malen achter elkaar. Het geluid van de kleine bonte specht wijkt hier iets vanaf. Het klinkt meer als kie, kie, kie, en dan ook weer snel achter elkaar. Dat geluid hoor je vooral vanuit bossen en parken maar soms ook vanuit je eigen tuin. De alarmroep klinkt veel luider. Hierbij is een korte en schelle kiek of tsjiek hoorbaar.
Een ander geluid dat de bonte specht maakt is het roffelen op boomstammen. De specht tikt een paar keer snel achter elkaar op de bast van de boomstam. Vervolgens zit hier een pauze van enkele seconden tussen en begint het geluid opnieuw.
Voedsel van de bonte specht
Alle drie de soorten van de bonte specht zoeken actief naar insecten. Dit doen ze door vanaf de onderzijde van een boomstam steeds hoger te klimmen. Ondertussen wordt met de snavel op de bast geklopt. Op deze manier kan de bonte specht tunnels vinden die door insecten zijn gegraven. Zodra de specht een insect of larve vindt dan hakt hij het tunneltje uit.
De bonte specht voedt zich ook met eieren van andere vogels of eet zelfs de jonge kuikens op. Verder leeft hij van kleine gewervelde dieren en plantaardige voedsel. Denk hierbij aan zaden en vruchten.
De voortplanting
De broedtijd van alle bonte spechten ligt tussen maart en augustus. De broedtijd is een beetje afhankelijk van het gebied waarin de bonte sdpecht leeft. In Nederland worden de eitjes in de maanden april en mei gelegd.
De bonte specht maakt een nestholte in een boomstam of een grote tak. Hierbij wordt het hout middels de snavel uitgehold. Op de bodem van het nest bevindt zich een laag van zaagsel of houtkrullen, dit is afkomstig van het uithollen van het nest. Deze specht besteedt veel aandacht aan het bouwen van het nest. De vliegopening is groot genoeg om de specht door te laten, hierna volgt een schacht. Het uiteindelijke nest ligt 20-30 cm onder de ingang.
Opvallend is dat vooral het mannetje verantwoordelijk is voor het uithakken van het nest. Het vrouwtje helpt wel mee maar het mannetje blijft de hoofdbouwer. Na het paren legt het vrouwtje 4-8 witte eieren. Zowel het mannetje als het vrouwtje broeden de eieren afwisselend uit.
Beide ouders zoeken voedsel en voeren de jongen. Over het algemeen planten bonte spechten zich slechts eenmaal per jaar voort. Wanneer het broedsel al vroeg verloren gaat dan wordt er vaak een tweede broedsel gelegd.
Bonte specht als huisdier
Je mag de bonte specht niet zomaar als huisdier houden. Deze vogels komen in het wild voor en mogen niet gevangen worden. Soms is er sprake van een uitzondering. Een bonte specht als huisdier is alleen toegestaan wanneer de vogel geringd is. Ook moet je aan kunnen tonen waar de vogel vandaan komt. Ga er maar vanuit dat deze vogel nergens als huisdier wordt gehouden, hij valt namelijk onder de beschermde inheemse vogelsoorten.
