Veel mensen houden van kippen omdat het vriendelijke en sociale dieren zijn. Daarnaast is het leuk om dagelijks verrast te worden met een vers eitje. Neem je er een haan bij? Dan is de kans op nieuw leven vrij groot. Met kippen fokken doe je om een ras in stand te houden of geld te verdienen. Kippeneieren uitbroeden doet de kip zelf, maar je kunt ook gebruik maken van een broedmachine.
Eieren leggen
Vaak denken we dat een kip een vrouwtje is maar kip is een algemene benaming zoals hond of kat. Een vrouwtjeskip noem je een hen en een mannetjeskip heet een haan.
Hennen leggen eieren zonder dat er een haan aanwezig is. De haan heb je alleen nodig wanneer je kippen wil fokken. Bijvoorbeeld voor hun vlees, voor de verkoop of om het ras in stand te houden.
Hennen beginnen eieren te leggen wanneer ze tussen de vijf en zes maanden oud zijn. Dit doen ze tot de laatste jaren van hun leven. Een kip wordt 8 tot 12 jaar oud. Je moet er wel rekening mee houden dat ze vanaf de leeftijd van drie jaar minder eieren leggen.
Wanneer een haan en een hen paren, doen ze dit door de cloaca tegen elkaar te drukken. Zo worden de eicellen in de eileider bevrucht.
Bevruchte eieren
Je kunt zelf kippen fokken, maar ook bevruchte eieren kopen. Die vind je vaak op een boerderij of kippenboerderij. Onderzoek van tevoren waar je bevruchte eieren kunt kopen, en van welk ras. Houd er rekening mee dat ze snel en goed vervoerd moeten worden. Met goed vervoer is de kans dat je ze succesvol uit kunt broeden, ongeveer 80%.
Eieren die je in de supermarkt koopt zijn niet bevrucht. Het is dan ook niet mogelijk om deze uit te broeden.
Na de bevruchting duurt het ongeveer 25 uur voordat de kip het ei kan leggen. Ze kan tot 10 dagen na de bevruchting eieren blijven leggen. Elk ei dat ze legt heeft eerst 25 uur nodig om in haar lichaam te ontwikkelen. Dit betekent dat ze dagelijks één ei kan leggen.
Kippeneieren uitbroeden doordat ik heb zelf
Wanneer je de eieren niet weghaalt, zal de hen ze in veel gevallen zelf uitbroeden. Dit duurt ongeveer 21 dagen. Gedurende het broeden komt de hen amper van het nest. Ze eet en drinkt minder, neemt geen stofbad en produceert ook nauwelijks ontlasting. Hierdoor wordt het nest minder snel vuil.
Tijdens het broeden keert ze de eieren regelmatig. Wanneer dit niet gebeurt sterven de ongeboren kuikentjes.
Eieren uitbroeden in een broedmachine
Het is ook mogelijk om de eieren weg te halen en in een broedmachine uit te broeden. Een broedmachine kost tussen de € 49 en € 99. Sommige modellen zijn voorzien van geïntegreerde led schouwlampen. Dit maakt het makkelijker om de ontwikkeling van de kuikentjes in de gaten te houden.
Bij het gebruik van een broedmachine is het belangrijk dat de temperatuur, vochtigheid en ventilatie op orde zijn. Verder moet je de eieren tot wel vijf keer per dag omdraaien. Doe dit altijd heel voorzichtig, zodat de kippeneieren niet beschadigd raken.
De broedmachine moet een constante temperatuur van 37,5° hebben. De luchtvochtigheid moet tussen de 40% en 55% liggen. Tegen de tijd dat de eieren uitkomen breng je dit omhoog naar 62% tot 71%.
Het is aan te raden om de broedmachine eerst 2 tot 3 dagen zonder eieren te laten draaien. Wanneer na die dagen de temperatuur en luchtvochtigheid stabiel zijn, kun je de bevruchte kippeneieren hierin leggen.
De luchtvochtigheid bepalen
Voor een goede luchtvochtigheid kun je het beste een bakje met water in de broedmachine plaatsen. Maak gebruik van een hygrometer om te kijken wat de luchtvochtigheid is. Wanneer de luchtvochtigheid omhoog moet, plaats je de waterbakjes aan de zijkant. Moet de luchtvochtigheid juist omlaag, dan plaats je de waterbakjes in het midden.
Voordelen en nadelen van een broedmachine
Wanneer de hen niet broeds is of je koopt bevruchte kippeneieren, dan is een broedmachine een goede keuze. Je hebt volledige controle over het proces. Een nadeel is dat de broedmachine veel stroom verbruikt. Wanneer de stroom per ongeluk uitvalt en je hebt dit een tijdje niet in de gaten, zijn de eieren verloren.
Ook moet je continu de temperatuur en luchtvochtigheid in de gaten houden. Daarnaast is het belangrijk om de eieren regelmatig te draaien. Je kunt dus niet zomaar een paar dagen op vakantie.
Kippeneieren niet schoonmaken
Haal je bevruchte eieren bij de hen weg, of koop je ze ergens? Wanneer ze een beetje vies zijn is het verleidelijk om ze eerst schoon te maken. Doe dit niet want hiermee tast je de dunne beschermlaag van het ei aan. Juist die beschermlaag moet ervoor zorgen dat er geen bacteriën binnen kunnen dringen.
Wel is het zo dat hele vieze eieren minder kans van slagen hebben. Er zijn zoveel bacteriën aanwezig dat ze makkelijk door de dunne eierschaal binnen kunnen dringen. Dit zorgt voor beschadiging en in veel gevallen de dood van het ongeboren jong.
Dingen waar je nog rekening mee moet houden
Wanneer je gebruik maakt van een broedmachine, is het goed om de eieren eerst op kamertemperatuur te brengen. Leg ze hierna in de broedmachine. Dit doe je door ze op hun zij te leggen met de bolle kant iets naar boven. Wanneer je ze rechtop zet zoals je dit in een eierendoosje zou doen, komt het kuiken verkeerd te liggen. Eieren kunnen van nature niet rechtop staan!
De temperatuur in de broedmachine wordt iets lager nadat je de eieren hebt ingelegd. Dit is geen probleem, de machine stelt deze temperatuur automatisch bij. Breng de temperatuur dus niet zelf omhoog, dit kan de embryo’s doden.
Het uitkomen van de eieren
Het uitbroeden duurt gemiddeld 21 dagen, met een afwijking van twee dagen. Het is aan te raden om na 7 tot 10 dagen een lichtbron onder het ei te plaatsen, zodat je kunt kijken of het embryo zich ontwikkelt. Eieren waar geen leven in zit kun je het beste uit de broedmachine halen.
Ongeveer 2 tot 3 dagen voordat de eieren uitkomen, hoef je ze niet meer om te draaien. Het is belangrijk om de vochtigheidsgraad omhoog te brengen. Wanneer de hen de eieren uitbroedt, hoef je helemaal niks te doen.
De kuikens verzorgen
In de natuur worden de kuikens warm gehouden door hun moeder. Maar wanneer je kippeneieren hebt uitgebroed in een broedmachine, moet je voor een warmtebron zorgen. De kuikens kunnen niet in de broedmachine blijven. Haal ze eruit en breng ze over naar een hok of bak. Zelfs een kartonnen doos is goed.
Zorg voor een warmteplaat of een warmtelamp. Zonder warmte zullen de kuikens het niet overleven. Ze hebben namelijk moeite om zichzelf warm te houden.
Geef goed kuikenvoer. Bij winkels zoals Boerenbond, Welkoop of gespecialiseerde dierenwinkels/webshops koop je speciaal kuikenvoer. Zorg voor vers drinkwater. Kies hierbij voor een niet al te diepe drinkbak. Leg er eventueel knikkers in om te voorkomen dat de kuikens verdrinken.
De bodem van het kuikenhok moet altijd schoon en droog zijn. Kies voor zaagsel of hennepvezel, dit absorbeert goed. Maak het hok regelmatig schoon en vervang hierbij de gehele bodembedekking. Wanneer ze ongeveer acht weken oud zijn kunnen ze zonder warmtelamp en mogen eventueel naar een nieuwe eigenaar.
