Alle tamme ratten die we als huisdier houden stammen af van de bruine rat. Bruine ratten veroorzaken veel overlast voor de mens. Ze verspreiden ziekten, vernielen de landbouw en richten ook in woningen schade aan. Het is niet zo gebruikelijk om een bruine rat als huisdier te houden. Toch gebeurt dit wel, het is daarom belangrijk om meer over het gedrag, voeding en verzorging te weten.
Van bruine rat naar tamme rat
Elk huisdier is in een ver verleden een wild dier geweest. De bruine rat werd in de 19e eeuw nog als plaag gezien. Rond het jaar 1890 werden bruine ratten in laboratoria gebruikt. Dankzij de bruine rat konden er verschillende (medische) onderzoeken worden uitgevoerd. Door selectief fokken is vanuit de bruine rat uiteindelijk de albino rat ontstaan. Dit is de meest gehouden rat in laboratoria.
[do_widget id=custom_html-62]
Inmiddels zijn er verschillende stammen laboratoriumratten. Sommigen zijn ongevoelig voor tumoren terwijl bij andere soorten bepaalde genetische kenmerken eruit zijn gefokt.
Verschil tussen een wilde en tamme rat
Hoewel tamme ratten afstammen van de bruine rat zit er nog steeds een verschil tussen deze twee. Ten eerste de kleur: een bruine rat is altijd bruin tot bruingrijs van kleur. De tamme rat is in verschillende kleurslagen gefokt. Dus niet alleen geheel zwart, bruin of wit maar ook met aftekeningen. Er zijn zelfs ratten met een opvallende vachtsoort zoals de langharige Harleyrat.
Dan nog de grootte en het gewicht. Een volwassen bruine rat weegt tussen de 300 en 500 gram. De meeste tamme ratten zijn iets kleiner en wegen tussen de 250 en 450 g. Toch heb je hier ook grotere exemplaren tussen zitten.
Bruine rat als huisdier: enkele tips
Ga je voor een bruine rat als huisdier dan kom je bij de wilde variant uit. Dit betekent dat je er een in het wild moet vangen, het liefst zo jong mogelijk. Hiervoor moet je op zoek naar een rattennest.
Een andere optie is een tamme rat met een wildkleur. De wildkleur noem je ook wel agouti. Een wildkleur tamme rat is bruin tot bruinzwart van kleur, heeft een donkere staart en donkere ogen. Je hebt ook tamme ratten die effen bruin van kleur zijn, vergelijkbaar met de kleur van chocolade. Ook deze soorten hebben een donkere staart en ogen.
Ik ga er even vanuit dat je een wilde bruine rat als huisdier wil houden. Daarom hieronder enkele tips.
Wilde ratten vangen
Mag je ratten vangen? Ja, het zijn geen beschermde diersoorten. Toch mag je een wilde rat alleen op eigen terrein vangen of hierop jagen. Het is niet toegestaan om dit in de vrije natuur of ergens anders te doen, tenzij je hier toestemming voor hebt.
Wist je trouwens dat het verboden is om rattengif te gebruiken? Daarom is dit in Nederland niet meer verkrijgbaar. In sommige andere landen kun je nog wel rattengif kopen. Rattengif is overigens niet geschikt om een rat levend te vangen. Wil je een bruine rat levend vangen dan heb je een speciale en diervriendelijke rattenval nodig. Hierin verwonden ratten zich niet.
Bekijk diervriendelijke rattenval
Een rattennest opsporen
Op beschutte plekken binnenshuis of in schuurtjes kun je een rattennest vinden. Vooral in spouwmuren of in plafonds bouwen ratten hun nest. Eigenlijk overal waar vijanden niet bij kunnen en waar nestmateriaal aanwezig is. Om een wilde bruine rat tam te krijgen is het beter om deze zo jong mogelijk te vangen. Lukt het niet om een rattennest te vinden dan moet je een val neerzetten en hopen dat je een zo jong mogelijk dier vangt.
Het gedrag van de bruine rat
Ratten zijn sociale dieren, of het nu om de bruine of tamme rat gaat. Bovendien zijn ze ook nog eens intelligent en passen zich makkelijk aan. Zo kunnen ze bijvoorbeeld hun jachttechniek aanpassen. Ratten leven het liefst in kleine groepjes. Een groep ratten bestaat uit een dominant mannetje, een paar ondergeschikte mannetjes en natuurlijk het nodige aantal vrouwtjes.
Wanneer je een rat alleen houdt dan gaat hij vroeg of laat gedragsstoornissen tonen. Bijvoorbeeld zichzelf kaal plukken, agressie maar ook overal aan knagen.
Een wilde rat tam maken
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat wilde ratten zeker tam kunnen worden. Het gaat dan wel om jonge dieren. Zijn ze volwassen dan is het heel lastig om ze goed tam te krijgen. Houd er rekening mee dat de wilde bruine rat nooit zo tam zal worden als de kleurrat.
Een onderzoek uit 1980 en 1981 laat zien dat 60% van de wilde ratten die in gevangenschap worden gehouden vroegtijdig sterven. Bovendien zijn deze ratten alleen vertrouwd met hun verzorger maar kunnen naar vreemden agressief reageren.
De huisvesting
Natuurlijk is het belangrijk dat de bruine rat goed wordt gehuisvest. Jonge ratten die ouder zijn dan vier weken mogen in een traliekooi. Het is dan niet nodig om deze kooi warm te houden. Vind je jonge ratjes van 1-3 weken oud dan moeten deze met de fles worden grootgebracht. Ook moeten ze op een warmtemat liggen. Het is heel moeilijk om ratten met de fles groot te brengen, het grootste gedeelte overlijdt.
Houd geen bruine rat in een kooi van plastic of hout. Het kost ze slechts enkele minuten om zich hier doorheen te knagen. De inrichting van de kooi mag natuurlijk wel van hout zijn, zoals speelgoed en een slaaphuisje.
Een ruime kooi is aan te raden. Denk hierbij aan een traliekooi van 60 x 40 cm en een hoogte van 60 cm. Bij het houden van meerdere bruine ratten heb je een kooi van 100 x 50 cm nodig.
Voeding van de bruine rat
In het wild is de bruine rat een alleseter. Hij eet zowel dierlijk als plantaardig voedsel. Jonge ratjes van twee weken oud beginnen af en toe aan vast voedsel te knabbelen. Wanneer ze drie weken oud zijn dan eten ze hard voer. Toch worden ze nog steeds door hun moeder gezoogd.
Je kunt gewoon voor gemengd voer gaan. Bijvoorbeeld gemengd konijnenvoer, maar er is ook speciaal rattenvoer verkrijgbaar. Dit zou beter en gezonder moeten zijn.
[do_widget id=custom_html-21]
Na jarenlang fokken met ratten heb ik niet gemerkt dat de dieren langer leven en gezonder blijven op speciaal rattenvoer. De ratten die van gemengd konijnenvoer leefden werden net zo oud (en gezond). Wel is het belangrijk dat de rat voldoende eiwitten en vitamine A binnenkrijgt. Kun je dit niet bieden dan kies je beter voor speciaal rattenvoer.
Je mag ook stukjes hardgekookt ei, af en toe een hard stukje brood, groenten en fruit geven. Kijk zelf even wat het dier lekker vindt. Geef geen snoepgoed, chocolade, chips of gekookt voedsel aan de rat.
Bruine rat als huisdier: het fokken
Op de leeftijd van vijf weken zijn bruine ratten geslachtsrijp. Dit betekent dat ze zich met ongeveer zes weken al voort kunnen planten. Heb je een nestje jonge ratten dan is het belangrijk om ze op de leeftijd van 4,5 weken van elkaar te scheiden. Mannetjes bij mannetjes en vrouwtjes bij vrouwtjes.
De draagtijd van een bruine rat ligt tussen de 21 en 24 dagen. Bij de tamme rat is dit 20-23 dagen, net een dag korter.
