Ambergrijs of ambergris, het is een beetje het goud onder vissers. Wie ambergrijs vindt kan zich rijk rekenen. Dit goedje is namelijk veel waard, € 25.000 tot wel € 80.000 per kilo. Met een beetje geluk kunnen vissers makkelijk 100 kg ambergrijs vinden en zijn in één klap steenrijk. De vraag is wat ambergrijs precies is en wat dit zo kostbaar maakt.
Voeding van de potvis
Een potvis is een grote tandwalvis. Het mannetje bereikt een lengte van 18 meter, vrouwtjes blijven met een lengte van 11 meter een stuk kleiner. Een volwassen potvis kan makkelijk 50 ton wegen. Deze roofvis komt in alle wereldzeeën voor, dus ook in de Noordzee. In 2012 spoelde er een potvis op het eiland Texel aan.
[do_widget id=custom_html-55]
Dit dier voedt zich met pijlinktvissen en reuzeninktvissen. Hierbij wordt de inktvis in zijn geheel opgegeten, dus ook het rugschild. Helaas kan juist dat rugschild van de inktvis de darmen van de potvis beschadigen. Daarom maakt de maag van de potvis een brei aan die we ambergrijs noemen. Amber wordt samen met de afvalstoffen uitgekotst. Feitelijk is ambergrijs niets anders dan het braaksel (op poep) van een potvis.
Maar let op want ambergrijs kan ook via de endeldarm worden uitgepoept. Dit is bedoeld om scherpe delen veilig het lichaam te laten verlaten. Wanneer dit spul wordt uitgepoept dan tref je kleine klontjes in een bruine, grijze of zwarte kleur aan. Terwijl het braaksel veel groter is.
Opmerkelijk is dat niet bij alle potvissen ambergrijs wordt gevonden, dit gebeurt bij ongeveer één op de 100 exemplaren. Normaal gesproken spuugt de potvis het Amber uit en verdwijnt het in zee. Door toevoeging van zoutwater en andere stoffen blijft er niet veel van het Amber over.
Het gebruik van ambergrijs
Ambergrijs, soms ook wel gewoon ander of ambergris genoemd, is bij mensen erg geliefd. Dit product werd vroeger in chocolade verwerkt. Ook is het populair onder parfumfabrikanten. Ambergrijs is namelijk in staat om parfumgeuren langer vast te houden.
Wanneer je ambergrijs per toeval ontdekt dan heeft het vooral een sterke geur. Hier moet bij gezegd worden dat het spul helemaal niet prettig ruikt. Bijzonder is wel dat het spul met de tijd steeds beter gaat ruiken.
Ambergrijs wordt onder andere in de parfum “Chanel 5” en “Le mâle” van Jean Paul Gaultier gebruikt. De mens is ook in staat om synthetische ambergrijs te maken maar dat is lang niet zo effectief.
Ambergrijs herkennen
Je kunt zomaar ambergrijs op het strand tegengekomen, of misschien dobbert het wel in zee rond. Ook bij een dode potvis is de kans aanwezig dat je ambergrijs in de ingewanden terugvindt. Ambergrijs is, en de naam doet het al vermoeden, grijs van kleur. Het is verend en voelt als was aan.
Je moet ambergrijs niet verwarren met gele Amber oftewel barnsteen. Dit laatste wordt regelmatig gevonden en is minder waard. Barnsteen is versteend dennenhars en wordt vaker op de stranden van de Waddeneilanden aangetroffen.
Ambergrijs herkennen? Hieronder een opsomming zodat je het ambergrijs direct herkent:
- Grijze tot zwarte klompjes (soms zeer groot)
- Taai materiaal
- Wasachtig
- Soms vrij hard
- Er kunnen zwarte verhoornde stukjes inzitten
- Bij opwarming wordt het zwart en zacht
Wanneer je twijfelt kun je een stukje ambergrijs op een theelepeltje leggen. Houd hier een aansteker onder zodat het spul verwarmd wordt. Krijgt het een zwarte kleur en wordt het betrekkelijk zacht, dan gaat het hier vrijwel zeker om ambergris.
Houd er rekening mee dat ambergrijs er wisselend uit kan zien. Een klompje van dit spul lijkt op een gewone steen. Wanneer je het opraapt voelt het wel een stuk lichter aan. Je kunt er ook in knijpen waardoor je voelt dat het spul meegeeft.
De geur
Wanneer je aan ambergrijs ruikt dan heeft het niet direct een bijzondere geur. Voor sommige mensen ruikt het zelfs onfris. In de basis heeft het een zoete en sensuele geur. Ook kan het zoutig of juist dierlijk ruiken. De geur kan dus sterk wisselen, afhankelijk van hoe oud het ambergrijs is.
De kans dat je dit spul tegenkomt
Zit je al in de auto op weg naar het strand? Houd er rekening mee dat de kans dat je ambergrijs vindt ontzettend klein is. In juni 2021 vonden een aantal vissers ambergrijs in een dode potvis die in de Golf van Aden ronddreef.
[do_widget id=custom_html-63]
In 2020 werd een Thaise 60-jarige visser steenrijk toen hij maar liefst 100 kg ambergrijs vond. Dit leverde hem € 2,5 miljoen op.
Ook in Nederland wordt af en toe Ambergris gevonden. Bijvoorbeeld in 2018, toen werd er 83 kg ambergris in een gestorven potvis op Texel aangetroffen. Die 83 kg had een waarde van ongeveer 2 miljoen euro, misschien nog wel meer. Helemaal geen slechte vondst.
Wil je de kans op het vinden van ambergris vergroten, dan moet je zeker je hond meenemen. Het spul ruikt vrij sterk en de hondenneus reageert hier gevoelig op. Bedenk wel dat de kans groter is dat je de Staatsloterij wint dan dat je ergens ambergrijs tegenkomt.
